भारतातील मुख्य अन्न म्हणून बाजरीचा वापर प्राचीन काळापासून आहे, काही जुन्या यजुर्वेद ग्रंथांमध्ये फॉक्सटेल बाजरी, बार्नयार्ड बाजरी आणि काळ्या बोटांच्या बाजरीचा उल्लेख आहे. पुरातत्व वनस्पतिशास्त्रीय अभ्यासाने हडप्पापूर्व संस्कृतीपासून आजपर्यंत हजारो वर्षांपासून भारतात बाजरीची लागवड केल्याचे पुरावे दाखवले आहेत. रोहिरा, हुलास आणि गुजरात आणि कर्नाटकमधील अनेक ठिकाणी बाजरी सापडली आहे. ज्वारी बाजरी, बार्ली, गहू, मसूर आणि हरभरा यांच्या लागवडीचे पुरावे हडप्पापूर्व काळात सापडले आहेत. सुरकोटडा, रंगपूर आणि रोजडी येथील अलीकडील पुराव्यांवरून बाजरीची लागवड झाल्याचे दिसून आले आहे. सुरकोटडा येथे, सेटारिया इटालिका लवकर सापडला, तो अशा संदर्भात प्रथमच सापडला आहे. हे धान्य विविध भारतीय पाककृतींमध्ये मोठ्या प्रमाणावर वापरले गेले आणि भारतीय आहारासाठी आवश्यक आहे. तथापि, कालांतराने, त्यांची लोकप्रियता कमी झाली आणि त्यांना खडबडीत आणि निकृष्ट दर्जाचे मानले गेले, ज्यामुळे ते अधिक अत्याधुनिक टाळूसाठी अयोग्य बनले.
19व्या आणि 20व्या शतकात, विविध अंतर्गत आणि बाह्य घटकांमुळे भारतीय शेतीमध्ये लक्षणीय बदल झाले. 1869 मध्ये रेल्वेच्या आगमनाने आणि सुएझ कालव्याच्या उद्घाटनामुळे भारतापासून युरोपपर्यंत एक नवीन आणि लहान मार्ग उपलब्ध झाला. याचा भारतीय शेतीवर लक्षणीय परिणाम झाला, कारण यामुळे पिकांची अधिक सुलभ वाहतूक आणि आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत अधिक प्रवेश मिळू शकला. 1860 च्या आसपास अमेरिकन गृहयुद्धाच्या काळात शेतीचे व्यापारीकरण ठळक झाले, ज्यामुळे भारतातून ब्रिटनला कापसाची मागणी वाढली. औद्योगिक क्रांतीनंतर, इंग्रजांना त्यांच्या झपाट्याने वाढणाऱ्या कापूस-वस्त्र उद्योगांना पोसण्यासाठी कापसाची गरज भासली आणि भारत हा कच्च्या कापसाचा एक महत्त्वाचा स्रोत बनला. यामुळे कृषी पद्धतींमध्ये बदल झाला, शेतकरी युरोपियन किंवा अमेरिकन बाजारपेठेत ब्रिटीशांना व्यावसायिक रोख नफा मिळवून देऊ शकतील अशा पिकांच्या उत्पादनावर लक्ष केंद्रित करतात. भारतीय शेतीचे व्यापारीकरण प्रामुख्याने ब्रिटीश उद्योगांना पोसण्यावर केंद्रित होते. अठराव्या शतकातील ब्रिटन, फ्रान्स आणि बेल्जियम सारख्या युरोपीय देशांच्या तुलनेत भारताला औद्योगिक विकासात प्रगती करण्याची गरज होती. ब्रिटीश उद्योगांना आवश्यक असलेल्या किंवा ब्रिटीशांना व्यावसायिक रोख नफा मिळवून देऊ शकतील अशा कृषी उत्पादनांवरच लक्ष दिले गेले. परिणामी, औद्योगिक क्रांतीनंतर ब्रिटनमध्ये वाढणाऱ्या कापूस-वस्त्र उद्योगांना कच्चा आणि उच्च दर्जाचा कापूस पुरवण्यासाठी भारतात कापूस उत्पादन वाढवण्याचे प्रयत्न सुरू झाले.
गहू, तेलबिया आणि कापूस यासारख्या इतर पिकांच्या वाढत्या मागणीमुळे बाजरीच्या लागवडीत घट झाली.
19व्या शतकात कंपनीने नीळ, कापूस, कच्चे रेशीम, अफू, मिरपूड, चहा आणि साखर यासारख्या मौल्यवान पिकांची लागवड आणि व्यापार करण्यावर लक्ष केंद्रित केले. या पिकांची किंमत जास्त होती आणि ती कोणत्याही ब्रिटीश उत्पादनांशी स्पर्धा करत नव्हती. कच्चा रेशीम आणि कापूस ब्रिटीश विणकरांना मागणी होती आणि ते देशांतर्गत उत्पादन करू शकत नव्हते. चीनच्या आयातीवर बंदी असतानाही अफूची चीनमध्ये तस्करी होते. इंडिगो हा कापडाचा रंग होता जो पाश्चिमात्य देशांसाठी आवश्यक होता. आसाममध्ये चहाची लागवड सुरू करण्यात आली जेणेकरून ब्रिटनला त्याचा पुरवठा नियंत्रित करता येईल आणि चीनवर अवलंबून राहू नये. दुसरीकडे, वसाहतीच्या उत्तरार्धात बाजरीची लागवड कमी झाली कारण त्याची जागा गहू आणि इतर नगदी पिकांनी घेतली. ज्वारी आणि बाजरीची लागवड अनुक्रमे 0.8 टक्के आणि 0.78 टक्के, 1891-1901 ते -0.97 टक्के आणि 1940 च्या अखेरीस 0.2 टक्क्यांदरम्यान घटली.
जॉन ऑगस्टस वोएलकर यांच्या मते, इतर देशांतील गहू, तेलबिया आणि कापसाच्या वाढत्या मागणीचा भारतीय कृषी प्रणालीवर लक्षणीय परिणाम झाला. बाजरीच्या लागवडीला इतर पिकांच्या बाजूने परावृत्त केले. जे शेतकरी आपल्या कुटुंबाच्या उपभोगासाठी आणि गुरांच्या चाऱ्यासाठी पिके घेत असत, त्यांना बाजाराच्या व्यावसायिक मागण्यांचा विचार करावा लागतो. त्यामुळे पिकांच्या प्रकारात आणि प्रमाणात बदल झाला. मागणीच्या घटकांमुळे अन्न पिकांकडून अ-खाद्य पिकांकडे वळल्याने भारतातील बहुतांश प्रदेशांवर परिणाम झाला.
चीनच्या आयातीवर बंदी असतानाही कंपनीने चीनमध्ये तस्करी केलेल्या अफूसारख्या पिकांवर लक्ष केंद्रित केले. इंडिगो हे आणखी एक महत्त्वाचे पीक होते, पाश्चिमात्य देशांना आवश्यक असलेला कापड रंग. आसाममध्ये चहाची लागवड सुरू केल्यामुळे ब्रिटनला त्याच्या पुरवठ्यावर नियंत्रण ठेवता आले आणि चीनवर अवलंबून न राहता. यापैकी कोणत्याही पिकाने कोणत्याही ब्रिटीश उत्पादनांशी स्पर्धा केली नाही किंवा त्यांची जागा घेतली नाही आणि ते सर्व त्यांच्या प्रति किलोग्रॅम किंवा घनमीटरच्या उच्च किमतीच्या दृष्टीने मौल्यवान होते.
